Read Dagara, Northern 1 Makabe mɩnɛ 14 Bible Online

1 Makabe mɩnɛ 14 - Dagara, Northern bible

1 Makabe mɩnɛ 14

¹A yome lɩz'a ani nɩ pie nɩ ayi[121] (172) sob, a nãà Demetiriyisi 2 sob tɩ ɓã n a ʋ zɛbr-nɩbɛ taa, cen nɩ Medi tẽw k'ʋʋ tɩ bɔ sõwfʋ wa zɛb'ɩ a Tɩrɩfɔ̃.

²A Pɛrsɩ nɩ a Medi ten nãà, Arzasɩ[122], na tɩ wõ k'aa Demetiriyisi kpɛ n a ʋ tẽw pʋɔ a, ʋ tõ n a ʋ zɛbr-nɩbɛ nɩ-bɛrɛ bɛrɛ ƴen sob, nɩ zɛbr-nɩbɛ, k'ʋʋ tɩ nyɔw ʋ mimir.

³A zɛbr-nɩbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ kpɛ̃ɛ ŋa tɩ cen na, tɩ zɛb tʋ̃ɔ́ a Demetiriyisi zɛbr-nɩbɛ, nyɔw ʋ wa n wa kʋ̀ a Arzasɩ, ʋ ƴãw ʋ gaso pʋɔ.

⁴A Zude tẽw tɩ tɛr'ɩ ƴã-ɓaarʋ a Sɩmʋ̃ cãafʋ daar za. Ʋ tɩ bɔ n a ʋ tẽw vla, ɛ́ a ʋ nyɔ-vʋʋrʋ daar za a, a Zifʋ mɩnɛ tɩ nɔ̃w nɩ a ʋ nɩ-kpɛ̃ɛnʋ nɩ a yúor ʋ na tɩ tɛr a.

⁵Ʋ tɩ lɛb'a bãw tɛr yúor, a Zafa gbee siwfʋ zie ʋ na tɩ zɛb de a ƴãw. A ɩ a lɛ a Zifʋ mɩnɛ mɩ́ tʋ̃ɔ́ cen a Mediterane kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ-sɔgɔ-ten pʋɔ.

⁶Ʋ tɩ ɩ n a ʋ tẽw ʋ yɛ̀lɩ, ʋʋ dɩ nɩ-kpɛ̃ɛnʋ a ʋ pʋɔ.

⁷Ʋ tɩ tɛr'ɩ nɩ-yaga, bɛ na nyɔw a zɛbr zie cen nɩ a, lɛb wa n. Ʋ tɩ zɛb'a de Gazara, Bɛtɩ-Suur nɩ a Zerizalɛm zɛbr-yir-kpɛ̃w, ɛ́ ír dɛwr za bɛr a zɛbr-yir-kpɛ̃w ŋa pʋɔ. Nɩr za bɛ tɩ tʋɔr bàrɛ gbɛ́r a ʋ niŋé ɩ.

⁸A nɩbɛ tɩ kʋ́ɔr'ɩ a bɛ póru nɩ ƴã-ɓaarʋ, a tẽsɔw bome mɩ́ tɩ maal'a, ɛ́ a zi-tɩ̃tal tɩɩr wɔnɛ a wɔmɛ.

⁹A nɩ-nyamɛ na mɩ́ tɩ zɩ̃ a nɩbɛ tuor-taa ziir a, mɩ́ tɩ ƴɛ̀rɛ nɩ bom za na ɩ vla a ƴɛ̀rʋ, ɛ́ a pɔlbili suur a bɛ zɛbr bʋ̃-suuri nɩ dɛpaalʋ.

¹⁰A Sɩmʋ̃ tɩ kʋ̀ n bʋ̃-dɩrɩ a tẽ-bɛrɛ, ɛ́ cɔbrɩ a a kpɛmɛ a zɛbr ƴãw. Lɛ n'a a ʋ yúor tɩ yi tɩ tɔ a tẽw baarʋ zie.

¹¹Ʋ tɩ ɩ na a ƴã-ɓaarʋ lɛb be a tẽw pʋɔ, a ɩ nʋ̃ɔ̀-kpɛ̃ɛ a Ɩsɩrayɛl nɩbɛ zie.

¹²Ŋa za mɩ́ tɩ zɩ̃ n a ʋ divɛ̃ tɩɛ nɩ a ʋ kãkã-tɩɛ ɓaarʋ́, ɛ́ nɩr za bɛ mɩ́ tɩ wa ƴãwnɛ ʋ dɛ̃bɩ̃ɛ ɩ.

¹³A nɩbɛ na mɩ́ tɩ zɛbr'ɩ bɛ a bɛ tɩ cãà be a Zude tẽw ɛ, bɛ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a nɩ-bʋʋr-yoru na-mɩnɛ.

¹⁴A Sɩmʋ̃ tɩ sõw nɩ a ʋ nɩ-bʋʋrɛ bãbàalbɛ za. Ʋ tɩ ƴãw na a nɩbɛ tuur a Naaŋmɩn wulu, ʋʋ diw a Zifʋ faar za na bɛ tuur a wulu ŋa a.

¹⁵Ʋ tɩ ɩ na a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ lɛb tɛr a ʋ vɩɛlʋ za, ɛ́ ɩ a ʋ bʋ̃-son yãwmɛ dɔwlɩ.

¹⁶A nɩbɛ tɩ wõ n, a Ʋrɔm nɩ a Sɩpartɩ, k'aa Zonatã kpi na, a tɩ ɩ bɛ kpɩɛrʋ yaga za.

¹⁷Ɛcɛ a Sɩparsɩatɩ mɩnɛ mɩ̀ tɩ wõ na, k'aa ʋ yɛb Sɩmʋ̃ lɩɛrɩ ʋ na ɩ a bàwr-maal-kara, nɩ k'ʋʋ so nɩ a Zude tẽw kura nɩ a tẽ-bɛrɛ za.

¹⁸Lɛ n'a bɛ tɩ sɛb ʋ kur-zɩɛ-pãgalali zu, kɛ́ bɛ lɛb puuli a ʋ zie a báalʋ[123] nɩ a wõ-taa bɛ na tɩ dãw maalɩ nɩ a ʋ yɛbr Zuda nɩ Zonatã a.

¹⁹Bɛ tɩ kanɩ nɩ a kur-zɩɛ-pãgalali á ŋá a Zerizalɛm lãw niŋé.

²⁰A sɛb-tʋɔla a Sɩparsɩatɩ mɩnɛ na tɩr a ƴɛ̀r-bie n'ɩ á ŋá: «A Sɩpartɩ tẽw nɩ-bɛrɛ nɩ a ʋ nɩbɛ puore nɩ a bàwr-maal-kara Sɩmʋ̃, lãwnɩ a nɩ-kore, a bàwr-maalbɛ nɩ a Zifʋ nɩbɛ za, na ɩ a bɛ yɛbr a.»

²¹«A nɩbɛ nyɩ na tõ a tɩ nɩ-bʋʋrɛ zie a yel'a kʋ̀ tɩ a lɛ a nyɩ yúor na yi a, nɩ a lɛ nyɩ na nyɛrɛ ƴãwfʋ a. A bɛ waa ɩ tɩ nɩ nʋ̃ɔ̀.

²²Tɩ sɛb'ɩ a lɛ bɛ na yel a ƴãw a tɩ nɩ-bʋʋrɛ sɛb-kpɛ̃ɛ zu à ŋá: Ãtiokisi bidɛb, Nimeniyisɩ, nɩ Zazɔ̃ bidɛb, Ãtɩpatɛɛr, a Zifʋ mɩnɛ nɩ-toni, wa n a tɩ zie kɛ́ bɛ wa lɛb puuli a báalʋ bɛ na nyɔw nɩ tɩ a.

²³A tɩ nɩ-bʋʋrɛ lãw nɩbɛ nyɛ̃ na a ɩ vla, kɛ́ bɛ de a nɩbɛ bɛ ŋa nɩ ƴãwfʋ, ɛ́ ƴãw a bɛ ƴɛ̀rʋ sɛbɛ a Sɩparsɩatɩ mɩnɛ yele sɛbr pʋɔ, bɛ cãà bãwnɩ a. Lɛb waar, bɛ lɛb'a sɛb a sɛbɛ ŋa ƴɛ̀r-bie tɩr kʋ̀ a bàwr-maal-kara Sɩmʋ̃.»

²⁴A pùorí[124] a, a Sɩmʋ̃ tɩ tõ n Nimeniyisɩ Ʋrɔm, k'ʋʋ tɩ lɛb puuli a wõ-taa bɛ na maalɩ nɩ a Ʋrʋmɛ̃ mɩnɛ a. Ʋ tɩ tɛr'ɩ salm-zɩɛ zɛbr-kur-pãgala, na ta salm-pla kilo kɔbr anũu (500) a cen nɩ.

²⁵A Zifʋ mɩnɛ na tɩ wõ a yele á ŋá a, bɛ yere na kʋ̀rɛ taa: «Ŋmɩŋmɩn n'a tɩ na ɩ wul a Sɩmʋ̃ nɩ a ʋ bidɛbr tɩ na dɩ a bɛ san a?

²⁶Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ tɩ bà n gbɛ́r kʋralɛ, ʋlɛ nɩ a ʋ yɛbr nɩ a ʋ sãà yir dem za. Ʋ zɛb'ɩ nɩ a Ɩsɩrayɛl dɔ̃ dem, diw bɛ, ɛ́ ɩ a tɩ nɩ-bʋʋrɛ lɛb so bɛ tʋɔra.» Lɛ n'a bɛ tɩ sɛb sɛbrʋ ƴãw kur-zɩɩr-pãgalali zu, ƴãw a kpule zu a Sɩyɔ̃ tãw zu.

²⁷A sɛbrʋ al bɛ na lɛb sɛb a n'ɩ á ŋá: «A Elul[125] cuw bibie pie nɩ ani sob, a yome lɩz'a ani nɩ pie nɩ ayi (172) sob, a bàwr-maal-kara Sɩmʋ̃ nɩ-kpɛ̃ɛnʋ dɩb yome ata sob daar,

²⁸a bàwr-maalbɛ, a nɩbɛ, a tẽw nɩ-bɛrɛ nɩ a nɩ-kore lãw-kpɛ̃ɛ tɩ maal'a. A be a, a yele á ŋá tɩɛrʋ n'a bɛ tɩ lɛb sɩ̃w a tɩ zie:

²⁹zɛbr zɛb'ɩ yaga a tɩ tẽw pʋɔ. Kʋralɛ a, Matatɩasɩ bidɛbr nɩ Yoyarɩb dem, Sɩmʋ̃ nɩ a ʋ yɛbr, mɩ́ tɩ sàw nɩ a bɛ kũu ɛ́ tuori a yel. Bɛ bà n gbɛ́r a bɛ nɩ-bʋʋrɛ dɔ̃ dem niŋé kɛ́ bɛ zɛb faa a tɩ Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ nɩ a tɩ wulu. À ŋá n'a bɛ ɩ a tɩ nɩ-bʋʋrɛ nyɛ̃ yúor.

³⁰A Zonatã tɩ lãw nɩ a ʋ nɩ-bʋʋrɛ nɩbɛ taa, ɛ́ lɩɛbɩ a bɛ bàwr-maal-kara, ɛ́ wa bãw kpi cen tɩ páw a ʋ sãà mɩnɛ.

³¹A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ dɔ̃ dem tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ kpɛ so a Zude tẽw, sãw ʋ bɛr, ɛ́ ɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ ta cãà be ɩ.

³²Lɛ n'a a Sɩmʋ̃ tɩ ìr a bɛ ƴãw, ɛ́ zɛb a ʋ tẽw ƴãw. Ʋ tɩ sãw nɩ a ʋ mɩŋa bʋ̃-tɛrɩ bɛ́rʋ zie, k'ʋʋ tʋ̃ɔ́ bɔ a zɛbr bome kʋ̀ a ʋ tẽw sojarɩ, ɛ́ ya bɛ.

³³Ʋ tɩ cɔbr'ɩ a Zude tẽw tẽ-bɛrɛ a kpɛmɛ a zɛbr ƴãw, nɩ Bɛtɩ-Suur tẽ-kpɛ̃ɛ na be a tẽw tʋr-bɔw ƴãw, ɛ́ tɩ dãw ɩ a dɔ̃ dem zɛbr bome binu zie a. Ʋ tɩ ƴãw nɩ Zifʋ sojarɩ a be.

³⁴Ʋ tɩ cɔbr'ɩ Zafa tẽw, a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ nʋɔr, ʋ kpɛmɛ a zɛbr ƴãw, nɩ Gazara na pɩɛlɩ Asɩdɔdɩ a dɔ̃ dem na tɩ dãw kpɩɛr a. A Sɩmʋ̃ tɩ ƴãw nɩ Zifʋ mɩnɛ a tẽ-bɛrɛ ayi á ŋá pʋɔ, ɛ́ ƴãw a a alɩ bome nɛ za a tẽw dem na tɛr a yel-ɩra a.

³⁵A nɩbɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a Sɩmʋ̃ pùor-bɛ-lɛbrʋ, nɩ a yúor ʋ na tɩ bɔbr k'aa ʋ tẽw tɛr a. Lɛ n'a bɛ tɩ kaa ír ʋ ʋ ɩ a bɛ nɩ-kpɛ̃ɛ nɩ a bàwr-maal-kara, kɛ́ bɛ puori ʋ a alɩ bome nɛ za ʋ na tɩ ɩ a ƴãw, a ʋ mɩnʋ nɩ a pùor-bɛ-lɛbrʋ ʋ na tɩ tɛr a ʋ tẽw ƴãw a ƴãw, nɩ a ʋ nɩ-bʋʋrɛ zɛwfʋ tɩɛrʋ ʋ na tɩ tɛr a kʋralɛ a ƴãw.

³⁶A ʋ cãafʋ daar a, ʋ diw nɩ a nɩ-bʋʋr-yoru a Zude tẽw, nɩ a bɛlɩ dem na tɩ kpɩɛr a “Daviir Tẽ-kpɛ̃ɛ” pʋɔ a Zerizalɛm a. A nɩbɛ bɛ ŋa tɩ ŋmãa nɩ zɛbr-yir-kpɛ̃w a be, mɩ́ yire a be dɛwr a ziir na pɩɛlɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ a, ɛ́ bɛ tɛr ƴãwfʋ kãw za a zi-sõw ŋa ƴãw ɛ.

³⁷A Sɩmʋ̃ tɩ ƴãw nɩ Zifʋ sojarɩ a zɛbr-yir-kpɛ̃w pʋɔ, ɛ́ cɔbrɩ ʋ ʋ kpɛmɛ a tẽw nɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ gub ƴãw. Ʋ mɩ̀ tɩ mɛ n a tẽ-kpɛ̃ɛ dacine a zɛw.

³⁸A nãà Demetiriyisi 2 sob tɩ cãà na bɛr a Sɩmʋ̃ a ʋ bàwr-maal-kara tõ-nʋɔr, à á ŋá za ƴãw.

³⁹Ʋ tɩ kʋ̀ ʋ nɩ a “Nãà bá[126]” yúor, ɛ́ ƴãw ʋ yaga za.

⁴⁰Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ tɩ wõ na k'aa Ʋrʋmɛ̃ mɩnɛ bʋɔlɛ nɩ a Zifʋ mɩnɛ bɛ bárɩ, bɛ wõ-ta-dem nɩ bɛ yɛbr, nɩ kɛ́ bɛ tɩ de nɩ a nɩbɛ, a Sɩmʋ̃ na tɩ tõ a, nɩ ƴãwfʋ yaga za.

⁴¹Bɛ mɩ̀ tɩ yel'a kʋ̀ a Demetiriyisi, k'aa Zifʋ mɩnɛ nɩ a bɛ bàwr-maalbɛ sàw na k'aa Sɩmʋ̃ nɩ a ʋ bʋʋrɛ ɩrɛ a nɩ-bɛrɛ nɩ a bàwr-maal-karɩ, ɛ́ gù a lɛn daar naaŋmɩn-ƴɛ̀r-man-sɩza nãà wa yi a.

⁴²A Sɩmʋ̃ tɩ lɩɛb'ɩ a bɛ zɛbr-nɩbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ kpɛ̃ɛ. A tɩ fɛr'a k'ʋʋ kaarɛ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ zie, ɛ́ mɩ̀ mɩ́ kaa ír a tome nɩ-bɛrɛ, a tõ-tõ-bi-bɛrɛ a tẽw kaafʋ ƴãw, a zɛbr bome kaafʋ nɩ-bɛrɛ nɩ a zɛbr-yir-kpɛn nɩ-bɛrɛ.

⁴³A Sɩmʋ̃ tɩ n'ɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ kaarɛ. A tɩ fɛr'a k'aa nɩbɛ za sàwr a ʋ nʋɔr. A ʋ yúor'ʋ a tɩ fɛr k'aa tẽw sɛbr za maalɛ nɩ, ʋʋ tɩ tɛr'ɩ sɔ́r na mɩ́ su a kpar-kpɛ̃ɛ-zɩɛ, ɛ́ ƴãw a salm-zɩɛ jalɩ.

⁴⁴Nɩr za, a nɩbɛ pʋɔ nɩ a bàwr-maalbɛ pʋɔ, bɛ tɩ tɛr sɔ́r na zawrɩ a yele á ŋá kãw bɛr ɛ, bɛ tɛr sɔ́r na yel k'aa lɛ a Sɩmʋ̃ na yel a, kɛ́ lɛ bɛ n'a ɩ, na bʋɔlɩ lãw kãw nɩbɛ ɓã taa a Zude tẽw pʋɔ, ʋʋ bɛ tɩr sɔ́r ɛ, na su kpar-kpɛ̃ɛ-zɩɛ bɩɩ ƴãw salm-zɩɛ pɛ̃gɩl[127] ɛ.

⁴⁵Nɩr bɛ wa tuur à à ŋá bɛ na yel a, bɩɩ wa zawrɩ a been kãw bɛr a, ʋ na nyɛ̃ nɩ dɔwrʋ.

⁴⁶A nɩbɛ za tɩ sàw na k'aa Sɩmʋ̃ tɛr sɔ́r ɩrɛ mɛ̃ à à ŋá bɛ na yel a.

⁴⁷A Sɩmʋ̃ tɩ sàw na na ɩ a bàwr-maal-kara, a zɛbr-nɩbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ kpɛ̃ɛ, a Zifʋ tẽw nɩ a bàwr-maalbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ, a ɩ a lɛ ʋ ɩ a nɩbɛ za nɩ-kpɛ̃ɛ.»

⁴⁸A Zifʋ mɩnɛ tɩ yel'a kɛ́ bɛ na sɛb'ɩ a sɛbrʋ á ŋá ƴãw kur-zɩɛ-pãgalali zu, ɛ́ ƴãw a zie na sãá a, a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ davʋra pʋɔ.

⁴⁹A mɩ̀ tɩ fɛr'a kɛ́ bɛ lɛb sɛb a sɛbrʋ á ŋá, ƴãw a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ pʋɔ, a na-bome binu dĩó, a Sɩmʋ̃ nɩ a ʋ bidɛbr ƴãw.