Read Dagara, Northern 1 Makabe mɩnɛ 6 Bible Online

1 Makabe mɩnɛ 6 - Dagara, Northern bible

1 Makabe mɩnɛ 6

¹A nãà Ãtiokisi na tɩ cɔlɛ a tẽ-ŋma-kʋ̀rɩ al na be a tẽw saa-zu a, ʋ tɩ wõ na kɛ́ tẽ-kpɛ̃ɛ kãw be n a Pɛrsɩ, dɩ kɛ́ Elimayisɩ, ɛ́ a ʋ na-bome, a ʋ salm-pla nɩ a ʋ salm-zɩɛ yãwmɛ bɛ tɛr vuo ɩ, ɛ́ a ʋ yúor yi.

²A ʋ ŋmɩn-yir tɛr'ɩ na-bome yaga za. Sojarɩ bʋ̃-suuri na ɩ salm-zɩɛ a tɩ be n a ʋ pʋɔ, nɩ zɛbr-kur-pãgalɩ nɩ zɛbr bome. Filib bidɛb, Alɛsãdɩr, na ɩ Masedʋan tẽw nãà na de niwn dɩ a naalʋ a gɩrɛkɩ mɩnɛ zu a n'ʋ tɩ bin a a be.

³A Ãtiokisi tɩ cen nɩ a Elimayisɩ, tɩ yel k'ʋʋ zɛb de ʋ, de a ʋ bome. Ɛcɛ ʋ bɛ tɩ tʋ̃ɔ́ ɩ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a tẽw dem tɩ wõ n a lɛ ʋ na bɔbr k'ʋʋ ɩ a:

⁴bɛ tɩ bà n gbɛ́r a ʋ niŋé, ɛ́ fɛr ʋ k'ʋ zɔ. Ʋ tɩ yi n nɩ vĩ a be, lɛb cen a Babɩlɔn.

⁵Lɛ n'a nɩr bɛ na tõ a, tɩ ta a Pɛrsɩ yel ʋ kɛ́ bɛ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a zɛbr-nɩbɛ na cen a Zude tẽw a.

⁶Lɩzɩasɩ tɩ cen nɩ a be nɩ zɛbr-nɩbɛ na ta zɛbr-nɩbɛ a, ɛcɛ a Zifʋ mɩnɛ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ bɛ, bɛ zɔ. A Zifʋ mɩnɛ na tɩ pɔb a nãà zɛbr-nɩbɛ yaarɩ a, bɛ tɩ de nɩ a bɛ zɛbr bome, bome a mɩnɛ nɩ na-bome yaga. À á ŋá za tɩ ɩ na bɛ lɛb bãw kpɛmɛ a zɛbr ƴãw.

⁷Bɛ mɩ̀ tɩ ŋmɛr'ɩ a «bʋ̃-faa na bɛ maal'ɩ wob», a nãà na tɩ ƴãw bɛ mɛ a zi-sõw bàwr-maal-kuur zu a Zerizalɛm a bɛr. Bɛ tɩ mɛ n a dacine na kɛrɩ a viiri koli a zi-sõw mɛ̃ a dãwdãw a, nɩ Bɛtɩ-Suur tẽ-kpɛ̃ɛ a nãà na so a.

⁸A Ãtiokisi na tɩ wõ a yele á ŋá a, a ɓãá ʋ nɩ nʋɔr ɛ́ dam ʋ. A tɩ ƴãw ʋ nɩ bàalʋ, gaalɩ ʋ. A ʋ tɩɛrʋ za tɩ sãw na, a yele na bɛ tu mɛ̃ a lɛ ʋ na bɔbr a ƴãw.

⁹Ʋ tɩ be n a be bibie à ŋá, ɛ́ pʋ-sãwna kpɛ̃ɛ mɩ́ tɛrɛ ʋ kʋralɛ, ʋ wa tɩ nyɛ̃ k'ʋʋ na kpi na.

¹⁰Ʋ tɩ bʋɔl'ɩ a bɛlɩ dem za ʋ na por a «Nãà bárɩ[48]» a, wa yel bɛ: «A gʋ̃ɔ zawrɩ mɛ̃ na, ɛ́ a tɩɛrʋ kʋrɛ mɛ̃.

¹¹Ɩ̃ sowr'ɩ ɩ̃ tʋɔra bom nɛ na n'ʋ so a tɩɛrʋ kʋrɛ mɛ̃ à à ŋá a. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a ɩ̃ fãw daar a, ɩ̃ tɩ maal'ɩ yel-vɩɛlɩ, ɛ́ a nɩbɛ tɩ nɔnɛ mɛ̃.

¹²Ɛcɛ ƴɛrɛŋa a, ɩ̃ lɛb'a tɩɛrɩ bãwnɩ a ɩ-faar al za ɩ̃ na ɩ a Zerizalɛm a. A salm-zɩɛ nɩ a salm-pla bome na tɩ be a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ pʋɔ a, ɩ̃ tɩ de nɩ a za, ɛ́ ƴãw bɛ kʋ a Zude tẽw dem, ɛ́ a bɛ tɛr pɛr ɛ.

¹³Ɩ̃ bãw na k'aa ka n'a a faa á ŋá na páw mɛ̃ a yi, ɛ́ a tɩɛrʋ tɛr na tɩ kʋ m tẽ-sãan pʋɔ.»

¹⁴Lɛ n'a ʋ tɩ ƴãw bɛ bʋɔlɩ Filib, a «Nãà bárɩ» ƴen sob kãw, ʋ wa de a naalʋ-tẽw za kʋ̀ ʋ.

¹⁵Ʋ tɩ kʋ̀ ʋ nɩ a ʋ nãà-kpawʋɔ, a ʋ nãà kpar-kpɛ̃ɛ nɩ a nũ-tʋʋr na tɛr a ʋ ŋmaarʋ bʋ̃-ƴãwna a. Ʋ tɩ yel'a k'ʋʋ kaarɛ a ʋ bidɛb, Ãtiokisi[49], zie, wule ʋ ʋ wa ɩ a nãà.

¹⁶A nãà Ãtiokisi tɩ kpi n a Pɛrsɩ be, a yome lɩz'a ayopõi nɩ piwaɩ[50] (149) sob daar.

¹⁷A Lɩzɩasɩ na tɩ wõ a ʋ kũu a, ʋ ƴãw na a ʋ bidɛb, Ãtiokisi, ʋ na wul a ʋ bibile daarɩ́ za a, ʋ ɩ a nãà. Ʋ tɩ por ʋ nɩ yo-kpɔwla, Epatɔɔr.

¹⁸A lɛn daar, a dɔ̃ dem bɛl na tɩ cãà be a Zerizalɛm zɛbr-yir-kpɛ̃w pʋɔ a, bɛ tɩ sàw a Ɩsɩrayɛl nɩbɛ na cere tɔlɛ a zie na viiri koli a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ a pʋɔ ɩ. Bɛ mɩ́ tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ maalɩ bɛ faa yel za ƴãw, ɛ́ ɩ a nɩ-bʋʋr-yoru tɛr fãw.

¹⁹A Zuda Makabe tɩ yel'a k'ʋʋ na kʋ bɛ na pàw pɛr, ɛ́ tɩ bʋɔlɩ a nɩbɛ za k'ʋʋ wa piw nɩ bɛ.

²⁰A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ tɩ ɓã n taa wa piw a zɛbr-yir-kpɛ̃w dem, a yome lɩz'a ayopõi nɩ pie[51] (150) sob daar. Bɛ tɩ maal'ɩ gbĩgbine a tɛbrʋ ƴãw, nɩ zɛbr bome[52] a mɩnɛ a dacine da-lɔbrʋ ƴãw.

²¹Ɛcɛ a nɩbɛ bɛ na tɩ piw a pʋɔ a, bɛ mɩnɛ tɩ tʋ̃ɔ́ na yi, ɛ́ Ɩsɩrayɛl nɩbɛ bɛ mɩnɛ kãw na bɛ tu a Moyiir wulu pùor a páw bɛ,

²²bɛ cen a nãà Ãtiokisi Epatɔɔr zie tɩ yel'ʋ: «Debor'a fʋ na gù n a tɩ dɔ̃ dem dɔwrʋ nɩ a tɩ nɩ-bʋʋrɛ san-yaafʋ tɩ ta?

²³A tɩɩm a, tɩ sàw na tõ a fʋ sãà tome, tɩ sàw na tu a lɛ ʋ na yel a, sàw a nɛ́ɛ ʋ na ƴãw a.

²⁴A al ƴãw n'a a tɩ tẽ-bi-taabɛ tɛɛ za lɩɛbɩ a tɩ dɔ̃ dem. Lɛb waar, a bɛlɩ dem za bɛ na páw a tɩ pʋɔ a, bɛ kʋ bɛ na ɛ́ de a tɩ bʋ̃-tɛrɩ.

²⁵Ɛ́ tɩɩm tɛwr bɛ nɛbɛ bɛ zɛb'ɩ ɛ, bɛ mɩ̀ zɛb'ɩ nɩ a tẽ-kpɔwlɩ za.

²⁶Bɛlɛ n'ɩ bɛ ŋan piw a Zerizalɛm zɛbr-yir-kpɛ̃w nɩbɛ, kɛ́ bɛ zɛb de ʋ, bɛ cɔbr'ɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ nɩ Bɛtɩ-Suur tẽ-kpɛ̃ɛ a kpɛmɛ a zɛbr ƴãw.

²⁷Fʋ̃ʋ bɛ wa dãw bɛ fɔ̃wlɛ a, bɛ na ɩ na gãw lɛ, ɛ́ fʋ kʋ̃ lɛb tʋ̃ɔ́ bɛ ɩ.»

²⁸A nãà na tɩ wõ à à ŋá a, ʋ nyɛ̃ nɩ suur. Ʋ tɩ bʋɔl'ɩ a «Nãà bárɩ[53]», nɩ a zɛbr-nɩbɛ nɩ-bɛrɛ, nɩ a wi-zɔmnbɛ nɩ-bɛrɛ za ɓã taa.

²⁹Ʋ mɩ̀ tɩ de nɩ soja-libi-bɔbrbɛ naalʋ-tẽ-yoru pʋɔ, nɩ a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ-sɔgɔ-ten pʋɔ.

³⁰A ʋ fãw za a zɛbr ƴãw tɩ ɩ n soja-gbɛ́ɛ dem tùr-kʋba (100 000), soja-wi-zɔmnbɛ tùr-lɩzɛr (20 000) nɩ wɔ́br lɩzɛr'ɩ pie nɩ ayi bɛ na bàl ƴãw a zɛbr ƴãw a.

³¹A nãà nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ tɩ tu n Idume tẽw wa wa piw a Bɛtɩ-Suur nɩbɛ. Bɛ tɩ zɛb'ɩ nɩ zɛbr bome kãw a tɩ cɛlɩ. Ɛcɛ a nɩbɛ bɛ na piw a tɩ yi na nyɩw a bɛr, ɛ́ zɛbr mɛ̃ gãdaar a.

³²Lɛ n'a a Zuda tɩ yi a Zerizalɛm zɛbr-yir-kpɛ̃w pʋɔ wa, wa maalɩ a ʋ zɛbr laɩ Bɛtɩ-Zakarɩa, tori a nãà zɛbr laɩ.

³³A bio daarɩ́ biɓaar-pipi, a nãà tɩ ƴãw na a ʋ zɛbr-nɩbɛ lo a Bɛtɩ-Zakarɩa sɔ́r fɔ̃wlɛ. A ʋ zɛbr-nɩbɛ tɩ pɩɛrɩ nɩ a zɛbr ƴãw, ɛ́ pɛblɩ a wɩɩr.

³⁴Bɛ tɩ kʋ̀ n a wɔ́br divɛ̃ tɩ-wɔmɛ kʋ̃ɔ, nɩ tɩ-wɔmɛ kãw bɛ na bʋɔlɛ mɩ́ɩ̀r a kʋ̃ɔ, kɛ́ bɛ dam a ƴãw a zɛbr.

³⁵Bɛ tɩ ƴãw a nɩ a soja-gbɛ́ɛ dem na ŋma gbile gbile a cara[54] pʋɔ. Bɛ tɩ pɩɛr'ɩ sojarɩ túr (1 000), na su kure zɛbr-nyãa-kpali ɛ́ vɔblɩ kur-zɩɛ zɛbr kpawɔ-kpowr pàw bɛ tʋɔra a, pɩɛlɩ wɔb za. Lɛb waar, soja-wi-zɔmnbɛ kɔbr-anũu (500), na ɩ bɛl a, tɩ bɩɛlɛ nɩ wɔb za.

³⁶Bɛ mɩ́ tɩ be n a be a wɔb na be a. Ʋlɛ wa cere a, a fɛr'a kɛ́ bɛ tuur ʋ, ɛ́ taa cere zãánɛ nɩ ʋ towtow ɛ.

³⁷Bɛ tɩ 'lẽ nɩ pib zie bɛ na maal'ɩ dàar ʋ kpɛmɛ ɛ́ ɩ tolbol a. Bɛ tɩ 'lẽ ʋ na nɩ mie dɔwlɩ wɔb za zikurí, ʋ piw a sojarɩ anaar na be a dʋn zu zɛbr a, nɩ a sob nɛ na tɛr a dʋ̃w a.

³⁸A soja-wi-zɔmnbɛ bɛl na cɛ a, a nãà tɩ ƴãw bɛ nɩ a zɛbr-nɩbɛ lõboge ƴãw, kɛ́ bɛ taa bɛrɛ a Zuda zɛbr-nɩbɛ bɛ ŋmɩɛr pɩɛlʋ ɛ, ɛ́ piw a soja-gbɛ́ɛ dem tɛr.

³⁹A mʋ̃tɔ̃w na wa pùr caalɩ a salm-zɩɛ nɩ a kur-zɩɛ zɛbr-kur-pãgalɩ a, a tan tɩ caal'ɩ a za, ɛ́ nyɩwrɛ mɛ̃ vũu-'leri a.

⁴⁰A nãà zɛbr-nɩbɛ tɩ pɩɛr'ɩ nɩ a zɛbr ƴãw, bɛ mɩnɛ be a tãw zu, ɛ́ bɛ mɩnɛ be a zi-tɩ̃tal pʋɔ. Bɛ tɩ ɓãá nɩ ƴãw waar, ɛ́ cere manɛ taa.

⁴¹Dɛ̃bɩ̃ɛ mawfʋ tɩ nyɔw nɩ a bɛlɩ dem za, na tɩ wone a nɩ-yaga yaga bɛ ŋa za cenu, nɩ a zɛbr bome na ŋmɩɛr taa ɩrɛ gɔmɛ a: a zɛbr-nɩbɛ bɛ ŋa tɩ sɩrɩ na yãwmɛ bɛ dɩ vuo ɩ, ɛ́ kpɛmɛ.

⁴²A Zuda nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ tɩ tawr'a tarɛ a zɛbr ƴãw. Bɛ tɩ kʋ n a nãà sojarɩ kɔbr-ayʋɔb (600).

⁴³Lɛ n'a Eleazaar[55], bɛ mɩ̀ na bʋɔlɛ Awaran a, tɩ nyɛ̃ a wɔb kãw. Ʋ tɩ kɛrɩ na zuo a taabɛ, ɛ́ bɛ ƴãw ʋ nãà zɛbr bʋ̃-ƴãwnɩ piw nɩ ʋ. Ʋ tɩ tɩɛrɛ na k'aa nãà be n a dʋ̃w ŋa zu,

⁴⁴ɛ́ tɩ yel k'ʋʋ na de nɩ a ʋ nyɔ-vʋʋrʋ tɩr, faa a ʋ nɩ-bʋʋrɛ ɛ́ páw yúor na kʋ̃ bɔr a.

⁴⁵Ʋ tɩ nyɔw nɩ socir, ƴaw kpɛ a soja-gbɛ́ɛ dem sɔgɔ, cere wɩɛr a wɔb zie, kʋrɛ a nɩbɛ bɛrɛ dʋrʋ nɩ gʋba, ɛ́ a dɔ̃ dem tawr yire pùor a lõboge a za ayi.

⁴⁶Ʋ tɩ tɔl'a kpɛ a wɔb pile, cɔ̀r ʋ a pile kʋ ʋ. A wɔb tɩ lo na dĩ a Eleazaar, ʋ kpi a be.

⁴⁷A Zifʋ mɩnɛ na tɩ nyɛ̃ a nãà zɛbr-nɩbɛ kpɛnʋ a, nɩ a lɛ bɛ na tɩ ƴãw fãw zɛbr a, bɛ tɩ lɛb'a ɛ́ bɛr bɛ.

⁴⁸A nãà sojarɩ tɩ do n a Zerizalɛm kɛ́ bɛ tɩ zɛb'ɩ a Zifʋ mɩnɛ. A nãà tɩ cɔbr'a k'ʋʋ zɛb'ɩ a Zude tẽw za nɩ a Sɩyɔ̃ tãw.

⁴⁹Ʋ tɩ de nɩ niwn ɩ ƴã-ɓaarʋ be ʋlɛ nɩ a Bɛtɩ-Suur Zifʋ mɩnɛ cara pʋɔ, bɛ yi ɛ́ bɛr a bɛ tẽ-kpɛ̃ɛ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, bɛ bɛ tɩ tɛr bʋ̃-dɩrɩ k'a sɛw bɛ na bɛr bɛ cãà piw bɛ a be cɛlɩ ɛ: a tẽsɔw pɩ̃ɛnʋ yũon[56] tɩ n'ɩ a ʋlɩ yũon nɛ.

⁵⁰A nãà tɩ de nɩ a Bɛtɩ-Suur tẽ-kpɛ̃ɛ, ƴãw sojarɩ a be bɛ gù.

⁵¹Ʋ tɩ piw nɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ cɛlɩ. Ʋ tɩ maal'ɩ gbĩgbine a tɛbrʋ ƴãw, ƴãw zɛbr bome kãw a dacine tɔ-puofʋ ƴãw, bome na tɛbr vũu-zɛlɛ a, kure tamɛ a pime tɛbrʋ ƴãw, de nɩ kpalɩ.

⁵²A Zifʋ bɛ na tɩ piw a, mɩ̀ tɩ maal'ɩ zɛbr bome kɛ́ bɛ sãw nɩ a bɛ dɔ̃ dem dem bɛr, ɛ́ zɛb'ɩ bɛ bibi-yaga.

⁵³Ɛcɛ bʋ̃-dɩrɩ bɛ tɩ cãà be a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ bʋ̃-dɩrɩ ƴãwfʋ ziir ɛ, bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a tẽsɔw pɩ̃ɛnʋ yũon tɩ n'ʋ. Lɛb waar mɩ̀, a Zifʋ bɛl na tɩ yi a tẽ-yoru wa a Zude tẽw a, tɩ baa na dɩ a bʋ̃-dɩrɩ na cɛ a.

⁵⁴Bɛ tɩ bɛr'ɩ nɩbɛ blãlɛ tɛwr a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ pʋɔ a kɔ̃ zũú, ɛ́ a ŋmaarɛ yaarɩ, ŋa mɩ́ cen ʋ cenu zie.

⁵⁵A Lɩzɩasɩ tɩ wõ na k'aa Filib yi n a Pɛrsɩ nɩ a Medi ten lɛb wa n a zɛbr-nɩbɛ bɛl, na tɩ bɩɛlɩ a nãà cen nɩ a be a. Ʋ mɩ̀ tɩ wõ na, k'ʋʋ bɔbr'a k'ʋʋ so a naalʋ-tẽw yele kaafʋ. A Filib ŋa n'ʋ a Ãtiokisi Epifan, na bɛ tɩ kpi sɛr a, tɩ ƴãw k'ʋʋ wule a ʋ bidɛb, Ãtiokisi, cɔbrɩ ʋ ʋ wa ɩ a nãà.

⁵⁶

⁵⁷Lɛ n'a a Lɩzɩasɩ tɩ cɔbrɩ fɔ̃wlɛ k'ʋʋ kul. Ʋ tɩ yel'ɩ a nãà, a zɛbr-nɩbɛ nɩ-bɛrɛ nɩ a sojarɩ: «A tɩ fãw siwre nɩ bibir za dɔwlɛ, ɛ́ a tɩ bʋ̃-dɩrɩ bɛ cãà saalɩ ɛ. A zie tɩ na yel kɛ́ tɩ zɛb de a, bɛ cɔbrɩ ʋ na ʋ kpɛmɛ yaga a zɛbr ƴãw, ɛ́ tɩmɛ so a naalʋ-tẽw yele kaafʋ.

⁵⁸Nyɩ ɩ tɩ bɛr a zɛbr, tɩɩm nɩ a nɩbɛ bɛ ŋa: nyɩ ɩ tɩ ɩ ƴã-ɓaarʋ be tɩɩm nɩ a bɛl nɩ a bɛ nɩ-bʋʋrɛ za cara pʋɔ.

⁵⁹Nyɩ ɩ tɩ bɛr bɛ sɔ́r bɛ tuur a bɛ bʋʋrɛ ɩ-ɩrɩ mɛ̃ a dãwdãw a. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, tɩ na ír a bɛ bʋʋrɛ ɩ-ɩrɩ tub bɛr a n'a so bɛ nyɛ̃ suur tõ à á ŋá za.»

⁶⁰A ƴɛ̀rʋ ŋa tɩ nʋmɛ nɩ a nãà nɩ a nɩ-bɛrɛ zie. A Lɩzɩasɩ tɩ tõ n nɩbɛ a Zifʋ mɩnɛ zie kɛ́ bɛ tɩ manɩ ƴã-ɓaarʋ yele kʋ̀ bɛ, a Zifʋ mɩnɛ sàw.

⁶¹A nãà nɩ a nɩ-bɛrɛ tɩ pɔ na kɛ́ bɛ na tɛr'ɩ a wõ-taa ŋa vla, a lɛ pʋɔ n'a a Zifʋ mɩnɛ tɩ yi a bɛ zɛbr-yir-kpɛ̃w pʋɔ.

⁶²Ɛcɛ a nãà na tɩ ta a Sɩyɔ̃ tãw zu a, ʋ nyɛ̃ nɩ a lɛ bɛ na cɔbrɩ a zie ʋ kpɛmɛ a zɛbr ƴãw a. Lɛ n'a ʋ tɩ gãw a pɔb ʋ na pɔ a bɛr, ɛ́ ƴãw bɛ dá a dacine na viiri koli a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ a lɔb.

⁶³Al pùorí, ʋ tɩ paw na lɛb kul a Ãtɩɔsɩ tɩ nyɛ̃ a Filib ʋ so a tẽ-kpɛ̃ɛ baarɩ. Ʋ tɩ zɛb'ɩ ʋ na de a Ãtɩɔsɩ tẽw nɩ fãw.