Read Dagara, Northern 2 Makabe mɩnɛ 4 Bible Online

2 Makabe mɩnɛ 4 - Dagara, Northern bible

2 Makabe mɩnɛ 4

¹Ɩ̃ dãw na wul a lɛ a Sɩmʋ̃ na mɩl a ʋ nɩ-bʋʋrɛ, ɛ́ por a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ na-bome yúor kʋ̀ a Apoloniyisɩ a. A Sɩmʋ̃ been nɛ tɩ cãà na ŋmarɛ ziri ƴãwn a Onɩasɩ, yere: «A bàwr-maal-kara n'ʋ dɔwrɩ a Eliodɔɔr, ʋlɛ n'ʋ so a ʋ kpɩɛrʋ!»

²Ʋ tɩ sʋ̃ɔm'a bul kpɛ pʋra yel k'aa Onɩasɩ bɔbr'a k'aa tẽw nɩ-bɛrɛ lo, — a Onɩasɩ na ɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ maalɛ a, na gùre a ʋ nɩ-bʋʋrɛ a, na ƴãw fãw tuur a nɛ́ɛ na ƴãw a!-

³A dɔ̃ tɩ kɛrɛ na, a tɩ sɛwnɩ a Sɩmʋ̃ nɩbɛ ƴen sob kʋ nɩbɛ.

⁴A Onɩasɩ tɩ nyɛ̃ nɩ a kàr-taa ŋa ʋ waar na wa ɩ faa. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ tɩ nyɛ̃ nɩ a Menɛsɩte bidɛb, Apoloniyisɩ, na ɩ a Siiri-Kpɛ̃ɛ[17] nɩ a Fenisi ten na-kpɛ̃ɛ-lɩɛrɛ a, ʋ ɩrɛ a Sɩmʋ̃ po-tuolu a kɛrɛ dɔwlɛ.

⁵Lɛ n'a a Onɩasɩ tɩ cen a nãà zie, ɛ́ a bɛ ɩ a ʋ tẽ-bi-taabɛ sãwna yelu ƴãw ɛ, ɛ́ ɩ a nɩbɛ za nɩ a nɩbɛ been been yele maalʋ ƴãw.

⁶Ʋ tɩ sɩrɩ na nyɛ̃ k'aa nãà bɛ wa ɩ ɩb kãw a, a bɛ tɛr ƴã-ɓaarʋ na be be a tẽw yele kaafʋ pʋɔ ɩ, ɛ́ a Sɩmʋ̃ mɩ̀ kʋ̃ bɛr a ʋ yãya-tome ɩ.

⁷Al pùorí, a nãà Selekisɩ tɩ kpi na ɛ́ Ãtiokisi bɛ na bʋɔlɛ Epifan a lɩɛrɩ ʋ. Lɛ n'a a Onɩasɩ yɛb, Zazɔ̃, tɩ maalɩ kalabuule de a bàwr-maal-kara tõ-nʋɔr[18].

⁸Ʋlɛ nɩ a nãà tɩ tɛr'ɩ nyɛ̃-taa ʋ yel a nãà k'ʋʋ na kʋ̀ ʋ nɩ salm-pla kilo[19] tùr-pie (10 000) na yi a zu-yar pʋɔ a, de nɩ kilo túr-ayi dɔwlɩ kɔbr ayi (2 200) na yi zi-yoru a.

⁹Lɛb waar mɩ̀, ʋ tɩ yel'a k'ʋʋ na kʋ̀ ʋ nɩ salm-pla kilo túr anaar (4 000), ʋlɛ wa kʋ̀ ʋ sɔ́r ʋ maalɩ dɩ̃ɛnʋ-yir nɩ pɔlbili nakol-yir, ɛ́ sɛb a Zerizalɛm tẽw nɩbɛ bɛl na bɔbr kɛ́ bɛ ɩ a Ãtɩɔsɩ tẽ-biir[20] a yée a.

¹⁰A nãà tɩ sàw na. A Zazɔ̃ na dɛ tɩ dier a zie wa báarɛ a, ʋ fɛr'ɩ a ʋ yɛbr Ɩsɩrayɛl nɩbɛ ƴãw bɛ ɩrɛ mɛ̃ a Gɩrɛkɩ mɩnɛ a.

¹¹A maalʋ al a na-mɩnɛ na tɩ tɛr nɩsaalʋ kʋ̀ n a Zifʋ mɩnɛ, a Zã na ɩ Epolɛm sãà a zũú a, ʋ tɩ ír a na bɛr. — A Epolɛm ŋa n'ʋ bɛ nãà wa tõ a pùorí a Ʋrɔm tẽw, k'ʋʋ tɩ maal'ɩ a Ʋrɔm tẽw dem wõ-taa, ɛ́ nyɔw nɩ bɛ báalʋ[21]. — A Zazɔ̃ mɩ̀ tɩ ír'ɩ a lɛ a yele na cɔbrɩ tu a wulu a bɛr, ɛ́ ƴãw tub na bɛ tu a wulu ŋa a.

¹²Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a tɩ ɩ ʋ nɩ nʋ̃ɔ̀ yaga ʋ na tɩ mɛ dɩ̃ɛnʋ-yir a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ tãw tɔr za sɩɛmɩ́ a, ɛ́ ɩ a pɔlbil-vɩɛlɩ zie vɔblɛ a Gɩrɛkɩ mɩnɛ kpawʋɔ[22] a.

¹³À ŋá n'a a Gɩrɛkɩ mɩnɛ ɩ-ɩrɩ tɩ lɩɛbɩ a tub a nɩbɛ za tuur. A nɩbɛ tɩ dier'ɩ a nɩ-bʋʋr-yoru ɩ-ɩrɩ dɔwlɛ cere nɩ, ɛ́ à á ŋá za yi a Zazɔ̃ zie, a nɩsaal-faa ŋa, Naaŋmɩn dɔ̃ sob, nɩr na bɛ sɛwnɩ a bàwr-maal-kara ɩb a.

¹⁴A tɩ ɩ n a lɛ, a bàwr-maalbɛ tɛɛ za bɛ tɩ cãà páwr a bàwr-maal-kuur tome tob ƴãw ɛ: bɛ bɛ tɩ cãà ƴãwnɛ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ ɩ, bɛ ŋmɛlɛ kaar a bagɛ ɩ. Bɛlɛ wa dɛ wõ a gbãgbãw ʋ ŋmɛ a, bɛ mɩ́ paw nɩ fɔ̃wlɛ cen tɩ pʋɔ a dɩ̃ɛnʋ pʋɔ, ɛcɛ a Naaŋmɩn wulu diw nɩ a dɩ̃ɛnʋ á ŋá bɛr.

¹⁵Bɛ bɛ tɩ tɛr ƴãwfʋ a bɛ sãàkʋm-kore ɩ-ɩrɩ zie ɩ, ɛ́ nɩ̃ɛ nɔnɛ a al a Gɩrɛkɩ mɩnɛ na ƴãwnɛ a.

¹⁶Alɛ n'a so a wa ta sɔgɔ ɩ faa a bɛ zie. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a nɩbɛ bɛl tɛɛ za ɩb bɛ na tɩ nɔnɛ, ɛ́ bɔbr kɛ́ bɛ cɔwrɛ bɛ a yele za pʋɔ a, bɛ wa lɩɛb'ɩ a bɛ dɔ̃ dem, dɔwrɛ bɛ.

¹⁷Naaŋmɩn nɛ́ɛ bɛ zawrɛ ɓaar ɛ! A yele na tu a pùorí a na wul'a kɛ́ sɩza n'a.

¹⁸Yome anaɩ naɩ ƴãw, bɛ mɩ́ tɩ dɩ̃ɛn nɩ dɩ̃ɛnʋ cier taa a Tɩ́ɩ̀r tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ, ɛ́ a nãà be be.

¹⁹A Zazɔ̃, a nɩ-faa bʋʋrɛ ŋa, tɩ tõ n nɩbɛ bɛ yi a Zerizalɛm cen, nɩbɛ na ɩ a Ãtɩɔsɩ tẽ-biir[23] a. Bɛ tɩ tɛr'ɩ salm-pla libie kɔbr-ata (300), a bàwr bɛ na mɩ́ maalɩ kʋ̀ a ŋmɩn Erakɩlɛsɩ a ƴãw. Ɛcɛ a nɩbɛ bɛ ŋa tɩ nyɛ̃ na a bɛ sɛw kɛ́ bɛ de a libie á ŋá maal'ɩ bàwr ɛ, bɛ na bɛr a na bʋ̃-yũo ƴãw.

²⁰A Zazɔ̃ tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ maal'ɩ bàwr a libie kʋ̀ a ŋmɩn Erakɩlɛsɩ, ɛcɛ a bɛlɩ dem na tɩ wa n a a, tɩ de a na tɩr bɛ maal'ɩ gbee a zɛbr ƴãw.

²¹A Ãtiokisi tɩ tõ n Menɛsɩte bidɛb, Apoloniyisɩ, a Eziptɩ tẽw, k'ʋʋ tɩ pʋɔ a nãà Filometɔɔr[24] zɩɩlʋ cuw pʋɔ. A lɛ n'a a Ãtiokisi tɩ wõ k'aa na-paala ŋa bɛ nɔ̃w a lɛ ʋ na kaarɛ a tẽw a ɩ. À ŋá n'a ʋ tɩ ƴãw fãw bɔbr k'ʋʋ gù a ʋ naalʋ-tẽw, ɛ́ tɩ cen Zafa, tɩ yi a be ɛ́ cen a Zerizalɛm.

²²A Zazɔ̃ nɩ a tẽw dem tɩ de ʋ nɩ a sãanʋ nɩ ƴãwfʋ yaga za. Bɛ tɩ tɔ̃w nɩ mɔ̃-'lena vũuni, ŋmɩɛr'ɩ nʋ̃ɔ̀ cɛlsɩ tɛr ʋ kpɛ n a tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ. Al pùorí, a Ãtiokisi tɩ tɛr'ɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ lɛb cen nɩ Fenisi.

²³Yome ata pùorí, a Zazɔ̃ tɩ tõ n Menelasɩ a nãà zie. A Menelasɩ tɩ ɩ n a Sɩmʋ̃[25] bɛ na dãw ƴɛ̀r a ƴɛ̀rʋ a yɛb. A Zazɔ̃ tɩ tõ ʋ na k'ʋʋ cen nɩ libie tɩ kʋ̀ a nãà, ɛ́ bɛ ƴɛ̀r yel-bɛrɛ a mɩnɛ ƴɛ̀rʋ.

²⁴Bɛ na tɩ tɛr a Menelasɩ tɩ wul a nãà a, ʋ tɩ tɛr'ɩ nɩ-kpɛ̃ɛ ɩ-ɩrɩ a nãà zie, a tɔ ʋ. Ʋ tɩ tʋ̃ɔ́ na ɩ a nãà kʋ̀ ʋ a bàwr-maal-kara tõ-nʋɔr, ʋ na tɩ tɩr salm-pla kilo túr ani (8 000) dɔwlɩ a Zazɔ̃ libie zu a ƴãw.

²⁵Ʋ na tɩ tɛr a nãà sɛbɛ na kʋ̀ ʋ a tõ-nʋɔr ŋa a, ʋ lɛb'a wa a Zerizalɛm. Zɩ̃ k'ʋʋ bɛ tɩ tɛr ɩ-vla kãw za na sɛwnɩ a bàwr-maal-kara ɩb a ɩ. Ʋ nɩ̃ɛ na tɩ ɩ nɩ-kpɛ̃ɛ-gãdaa na ɩrɛ po-to-fãw-ɩb, ɛ́ tɛr wɛ-dʋ̃-faa suur a.

²⁶À ŋá n'a a Zazɔ̃ na tɩ maalɩ yã ír a ʋ yɛb tɔr za bɛr a, nɩ-yũo mɩ̀ tɩ ír ʋ na bɛr, a fɛr ʋ ʋ zɔ cen tɩ kpɩɛr Amam tẽw.

²⁷A Menelasɩ ʋl ƴãw a, ʋ tɩ sɩrɩ na so a zie, ɛcɛ ʋ bɛ tɩ kʋ̀rɛ a nãà a libie ʋ na tɩ yel k'ʋʋ na mɩ́ kʋ̀ ʋ na a ɩ.

²⁸Ɛcɛ Sosɩtɩrasɩ na ɩ a Zerizalɛm zɛbr-yir-kpɛ̃w nɩ-kpɛ̃ɛ a, mɩ́ tɩ yere na k'ʋʋ kʋ̀ ʋ a libie á ŋá. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋlɛ n'ʋ a tɩ fɛr k'ʋʋ dier a zuru-yar. Alɛ so a nãà tɩ bʋɔlɩ bɛ za ayi.

²⁹A Menelasɩ na tɩ cere a, ʋ tɩ ƴãw na a ʋ yɛb Lɩzɩmakɩ lɩɛrɩ ʋ, ɩ a bàwr-maal-kara, ɛ́ a Sosɩtɩrasɩ ƴãw Kɩratɛsɩ na ɩ a Sɩɩpʋr tẽw sojarɩ nɩ-kpɛ̃ɛ a, ʋ lɩɛrɩ ʋ.

³⁰A ʋlɩ vuo nɛ pʋɔ, Tarsɩ nɩ Malɔsɩ ten dem bɛ tɩ cãà sàwr a nãà nɩ-kpɛ̃ɛnʋ a bɛ zu ɛ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a nãà tɩ de nɩ a bɛ tẽ-bɛrɛ á ŋá kʋ̀ a ʋ pɔw-bile Ãtiokisi.

³¹Lɛ n'a a nãà tɩ cen fɔ̃w za k'ʋʋ tɩ maalɩ a yele ƴãw a vuo nɛ pʋɔ, ɛ́ tɩ bɛr Ãdoronikɩ, a ʋ tõ-tõ-bi-kpɛ̃ɛ kãw, ʋ lɩɛrɩ ʋ a Ãtɩɔsɩ.

³²A Menelasɩ tɩ nyɛ̃ nɩ a vuo ʋ vɩɛl: ʋ tɩ zu n a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ salm-zɩɛ bome a mɩnɛ kʋ̀ a Ãdoronikɩ. Ʋ mɩ̀ tɩ tʋ̃ɔ́ na kʋɔrɩ a mɩnɛ Tɩ́ɩ̀r tẽw nɩ a tẽ-bɛr-kpɔwlɩ pʋɔ.

³³A Onɩasɩ na tɩ wõ a yel ŋa ʋ ɩ sɩza a, ʋ cen na tɩ kpɛ naayir ŋmɩn-yir kãw pʋɔ, Dafine, na pɩɛlɩ a Ãtɩɔsɩ a. A be n'a ʋ tɩ be ɛ́ yel a Menelasɩ a na bɛ sɛw k'ʋʋ ɩ a lɛ a.

³⁴Lɛ n'a a Menelasɩ nɩ a Ãdoronikɩ tɩ sɔwlɩ ƴɛ̀r, a Menelasɩ yel ʋ k'ʋʋ kʋ a Onɩasɩ. À ŋá n'a a Ãdoronikɩ tɩ cen tɩ páw a Onɩasɩ. Ʋ tɩ ŋma n ziri ɩ k'ʋ bɛr tɩɛrʋ. Ʋ tɩ tur ʋ nɩ a dʋrʋ nũu, lãwnɩ pɔb. À ŋá n'a ʋ tɩ ɩ a Onɩasɩ yi a ʋ naayir zɔ-kpɛb zie ʋ na saa bɛ tɩ maal sàw a. A Ãdoronikɩ tɩ kʋ ʋ nɩ daadaalɛ, ɛ́ bɛ ŋmɛlɩ kaa a yel-mɩnʋ ɛ.

³⁵Alɛ so a nɩ-kʋ-yel ŋa na bɛ tu yel-mɩnʋ a, bɛ tɩ dam a Zifʋ mɩnɛ tɛwr ɛ́ ɩrɛ bɛ suur ɛ, a mɩ̀ tɩ ɩ n a lɛ nɩ-yaga na bɛ ɩ Zifʋ mɩnɛ a zie.

³⁶A nãà na tɩ yi a Silisi tẽw lɛb wa a, a Ãtɩɔsɩ tẽw Zifʋ mɩnɛ nɩ a Gɩrɛkɩ bɛl na bɛ tɩ nɔnɛ a yel-faa mɛ̃ a bɛl a, tɩ wa na wa páw ʋ a Onɩasɩ kũu ŋa na bɛ tu sɔ́r a ƴãw.

³⁷A tɩ ɩ n kpɩɛrʋ a nãà Ãtiokisi zie yel-mɩŋa, nɩ pʋ-sãwna yaga. A kũu ŋa yã-bãwfʋ nɩ a ʋ maal-ɩb tɩɛrʋ tɩ ɩ na k'ʋ kõ.

³⁸Al pùorí, ʋ tɩ nyɛ̃ nɩ suur, ƴãw bɛ yàa a Ãdoronikɩ kpar-kpɛ̃ɛ-zɩɛ nɩ a ʋ bʋ̃-suuri, ɛ́ tɛr ʋ cɔlɩ nɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ tɩ ta a zie ʋl ʋ na mɩl a Onɩasɩ kʋ a. Ʋ tɩ ƴãw na bɛ kʋ a nɩ-kʋrɛ a be tɔr za. À ŋá n'a a Sore tɩ ƴãw a Ãdoronikɩ a dɔwrʋ ʋl na sɛw taa nɩ ʋ a.

³⁹Zɩ̃ kɛ́ Lɩzɩmakɩ tɩ wõ na taa nɩ a ʋ yɛb Menelasɩ, tõ nyãnyu-tome yaga a Zerizalɛm Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ pʋɔ. À ŋá n'a salm-zɩɛ bome yaga tɩ yaarɩ baarɩ. A yel tɩ yi n a tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ, a nɩbɛ yi yaga za wa a Lɩzɩmakɩ ƴãw.

⁴⁰A Lɩzɩmakɩ na tɩ nyɛ̃ a zu-sɛbla bɛ damnɛ ɛ́ nyɛ̃ suur bɛ za a, ʋ kʋ̀ n zɛbr bome nɩbɛ na ta túr-ata (3 000) a, ɛ́ tĩ ɩrɛ po-to-fãw ɩ-ɩrɩ. Oranɔsɩ nɛ kãw n'ʋ tɩ ɩ a sojarɩ nɩ-kpɛ̃ɛ, nɩr a dãbolu na ta a koru ʋ na kor a.

⁴¹A nɩbɛ na tɩ nyɛ̃ a Lɩzɩmakɩ ʋ waar a bɛ ƴãw a, bɛ mɩnɛ tɩ wob'ɩ kʋsɛbɛ, bɛ mɩnɛ ɓáw dabɔl-bɛrɛ, bɛ mɩnɛ mɩ́ tɩ 'wɔ̃w nɩ a tãpɛlʋ[26] na be a be a paalɩ nuru, bɛ bʋnɩ lɔbr'ɩ a Lɩzɩmakɩ nɩ a ʋ nɩbɛ.

⁴²À ŋá n'a bɛ tɩ ƴãw a soja-yaga bàalʋ, kʋ bɛ mɩnɛ, ɛ́ fɛr a bɛl na cɛ a bɛ zɔ. Bɛ tɩ kʋ n a Lɩzɩmakɩ, a bʋ̃-son nyãnyuge ŋa, a na-bome binu dĩo pɛr.

⁴³Bɛ tɩ dɩ n nɩ a Menelasɩ ƴɛ̀rʋ a yele á ŋá ƴãw.

⁴⁴A nãà na tɩ wa a Tɩ́ɩ̀r a, a Zerizalɛm nɩ-kore lãw tɩ tõ n nɩbɛ ata, kɛ́ bɛ tɩ manɩ a Menelasɩ sãwna kʋ̀ ʋ.

⁴⁵A Menelasɩ na tɩ nyɛ̃ baarɩ a ʋ dem kʋ̃ de a, ʋ yel'ɩ Dorimɛn bidɛb, Pitoleme[27], k'ʋʋ na kʋ̀ ʋ nɩ libi-bɛrʋ, ʋʋ ɩ a nãà ƴɛ̀r kpɛ ʋ.

⁴⁶A lɛ n'a a Pitoleme tɩ tɛr a nãà taw yi n pùor, yel kɛ́ pɩɛlʋ ŋmɛb ƴãw n'a, cen nɩ bɛ-caar na ƴãw kpule a pʋɔ, tɩ ɩ ʋ lɩɛbɩ a ʋ tɩɛrʋ.

⁴⁷À ŋá n'a, a nɩr ŋa na tɩ so a faalʋ á ŋá za a, a Menelasɩ, a nãà tɩ lɛb bɛr ʋ, bɛ de a sãwna za bɛ na tɩ yere a ʋ ƴãw a ɩ. Ɛcɛ, ʋ nɩ̃ɛ na tɩ ƴãw kũu dɔwrʋ a bàw-bi-nɩbɛ ata bɛ na tɩ tõ a, nɩbɛ a Sitɩ[28] mɩnɛ tɛɛ za nãá yel kɛ́ bɛ bɛ tɛr sãwna a, bɛlɛ tɩ ɩ mɛ̃ bɛ cen nɩ nɩ a bɛ yele a bɛ niŋé a.

⁴⁸À ŋá n'a a nɩbɛ ata bɛl tɩ nyɛ̃ a dɔwrʋ ŋa na bɛ tu sɔ́r a daadaalɛ, bɛl na bɛ tɩ sàw a Zerizalɛm, a Zifʋ nɩ-bʋʋrɛ nɩ a bʋ̃-son ƴãw a.

⁴⁹A nɩ-kʋ-ɩb ŋa tɩ dam'ɩ a Tɩ́ɩ̀r tẽw dem tɛɛ za yaga, bɛ maalɩ ko-kpɛ̃ɛ a nɩbɛ bɛ ŋa ƴãw.

⁵⁰A Menelasɩ ʋl tɩ cãà na tɛr a ʋ tõ-nʋɔr, a bɛlɩ dem na dɩ a nɩ-kpɛ̃ɛnʋ a libi-nɔ̃w zũú. A ʋ po-tuolu tɩ kɛrɛ na dɔwlɛ, ʋʋ sãá ɩ a ʋ tẽ-bi-taabɛ dɔ̃ sob kpɛ̃ɛ.