Read Ntcham 1 Maccabées 10 Bible Online

1 Maccabées 10 - Ntcham bible

1 Maccabées 10

¹Abin 160 poon ní Antiyookuusi Eepiifaani jipɔɔn Aleekisandir Eepiifaani dɔ́miń Pitooleemayiisi tiŋkin ki jáń ki fōō-kì. Ki-nib nìn fōō-u tiŋan ní u kpántì bi-bɔtiu.

²Ubɔti Deemeetriyusi nín gbìl̄ mimmee ní u yōoǹ dijanjakitikpaandi kí cùú já nì Aleekisandir.

³Kí kūtèe, Deemeetriyusi nìn ŋmàn̄ Joonatan kugbɔŋu ki sòon̄ nì u ŋgbansɔŋfi nyɔɔbuŋŋi, ní ki pōoǹ-u kí kàan̄-u ŋkakaakpaan pu.

⁴Di sá yii u nìn lī u-ban yii: «Tí ŋá malaa kí ŋá mpèé nì Joonatan kí péeǹ Aleekisandir.

⁵Di sá yii u nìn téetì tikpitil tin kɔkɔ u ŋá Joonatan nì u-nibulee pu.»

⁶Deemeetriyusi pú Joonatan nsan ú kpāfì dijanjakitil kí mɔ́ɔ́ tijanjawan, ní kí kpántí u-bɔɔ. U nìn tīī mara bí dū Isirayeel yab bin pīī kudii Jeerusaleem tiŋki pɔ̀ti puee kí tīī-u.

⁷Niinee Joonatan nín cá Jeerusaleem tiŋkin ki kàan̄ ubɔti gbɔŋkuee samaa kɔkɔ nimbiin, nì bin bí kitiŋ pɔ̀ti puee.

⁸Binib gbanti nìn fāŋkì tikpil bi nín gbìl̄ yii ubɔti pú Joonatan nsan ú kpāfì bijanjaliibee.

⁹Bijanjaliibi bin nìn kóò kitiŋ pɔ̀ti puee nìn pīitì bisarkadambi ki tīī Joonatan, ní úǹ gíiǹ-bi ki tīī bi-dicaŋŋi yab.

¹⁰Joonatan nìn cūtìi kóò Jeerusaleem tiŋkin ní. U nìn kíĺ ki bíi māā kitiŋee ki ŋáŋkí-kì.

¹¹U nìn tīī bitɔntɔnliibi mara bí fàtīí mā kitiŋ guŋŋi, ní kí kpítí ataŋkpee kí dūú mā digundi kí tū Siiyɔn jool. Míǹ ní bi nìn lafun ŋá.

¹²Bijanjaliibi bin nìn sá binicambi ki kóò ntimu mun Bakideesi nìn máń agun ki túee nìn sáǹ.

¹³Bi-kɔkɔ nìn yāntì atuun ŋin bi nìn dūu ŋúbíǹ-bee ki nín gítí bi-tiŋkin.

¹⁴Ama Beeti-Suur tiŋkinee, Isirayeel yab bin nìn dū Unimbɔti marab nì u-koobiliŋ ki fée nìn dáá pée gbíntìi kā niin. Kitiŋee nìn kpántì bi-balilaŋki ní.

¹⁵Ubɔti Aleekisandir gbìl̄ tin kɔkɔ Deemeetriyusi pōoǹ Joonatan u-gbɔŋkunee. Binib nìn máafì-u mun tijáti tin u nì u-mambi jáńee nì bi-pɔ́ɔǹtam nì falaabi bin bi jíńee kɔkɔ.

¹⁶Niinee ní ubɔti bí yii: «Ti pée gíti kpá kí ká ubɔ kii uninja nee! Ti làá dū-u kí kpántí ti-bɔɔ nì un yú ti-jandi púee ní.»

¹⁷U nìn ŋmàn̄ Joonatan kugbɔŋu ki bí-u yii:

¹⁸«Man ubɔti Aleekisandir di ŋmàn̄ kugbɔŋu nee ki jáaḿ sii m-nabiki Joonatan.

¹⁹M gbìl̄ yii a sá uninja un cáá dibaatandee, ní ki máaǹ kí nīn sá ti-bɔɔ.

²⁰An pu ní kí yòon̄ díǹ kí nīn cée, sii di kíǹ ki sá usaraaŋakpil a-timbundin, ní bi làá nīn kíǹ ki yíì-si <Ubɔti bɔɔ>. Kɔŋkɔnnee a máaǹ kí nīn bí timbi jandi ní kí nīn sá ti-bɔɔ.» Ubɔti nìn dū dijiŋaabɔkutil din máǹ cínciŋee nì sindaariya beefuuliiki ki páaǹ kugbɔŋuee pu ki tú bi cáa tīī-u.

²¹Tibìń jiŋaaliu dalee ní Joonatan dū usaraaŋakpil bɔkutil ki pēeǹ, abin 160, dibindi poon ŋmaluluútiu. U nìn kóoǹ bijanjaliibi tikpil ki kpáfì ní ki mɔ́ɔ́ tijanjawan tikpil.

²²Deemeetriyusi nín gbìl̄ mimmee, an kaa mɔ́ɔkiǹ-u ní u bí yii:

²³«Ba ní ti ŋée? Ti yāntì Aleekisandir péeǹ-ti ki píí Juuda yab kubɔɔtiiu, ní ki mɔ̄tìi ká mpɔn.

²⁴Ma mun làá ŋmà-bi kugbɔŋu kí yàntī bí kíí kí tūtuǹ-mi. M làá kàan̄-bi ikakaamɔnti pu, ní kí pɔ̄-bi tiwampɔkaal.»

²⁵U nín ŋmàn̄ puee sèé: «Man ubɔti Deemeetriyusi, m jáaḿ Juuda yab timbundi.

²⁶Nì dipɔɔpindi ní ti gbìl̄ yii ti nín pōoǹ tɔb ki ŋá mpèé ŋuŋyee, ni gbíntìi ŋúb́-ŋu. Ni pée gbíntìi sá ti-bɔɔbi, ní kaa cūtì ti-nannanliibi jandi pú.

²⁷Ní nīn pée gbíntìi yú nì mi deedee míǹ, ti làá dāá pà-ni tipaal ni nín tútúǹ-ti miŋyee pu.

²⁸Ti làá bàtī-ni lampoo pu, ní kí pɔ̄-ni tiwampɔkaal.

²⁹Kí yòon̄ kɔŋkɔnnee kí nīn cée, baabadal lampoou nì ŋyaam patantib nì ubɔti lampoobi bin ni pèe kaa ti bóob́-ni. M túutì Juuda yab patantib gbanti pàtam.

³⁰Kí yòon̄ díǹ kí nīn cée, ni nín yàkatī ni-kpaajinti mita pu kí lēē diba pu, nì asubil ŋin ni kìtēe dijandi kí tīī-mee, m dūu pú-ni. M pú Juudee yab nì Samaarii tiŋgbammu muta mun bi dūu kútì-bee nì Galiilee tiŋki diyimɔɔl gbanti ki yōoǹ díǹ kí nīn pée cáa cá jaanjaan.

³¹Jeerusaleem tiŋki làá nīn sá circir tiŋki ní. Bi làá dāá túutí ki-nib nì ntimu mun māntìi tú-kèe nib lampoo gìńdi. Ubɔ kaa ti làá fōō tin bi kāntée pu tisaalaatiil nì patantib.

³²M lēē m-ŋal Jeerusaleem tiŋki pɔ̀ti pu ki dū niin kpòotitam pɔŋŋu ki ŋá usaraaŋakpil ŋaan. Úǹ u-ba di làá lēē binib bin u lèe bí nīn cí.

³³Juuda yab bin kɔkɔ bi cúú kuyuŋu Juudee tiŋkin ki cáa cūnnì laaba m-beelinee, m làá tīī-bi dibatɔl bí taa pà tiba. Baa làá pà lampoo, ki kpáaǹ gba lampoo un bi pà tiwaŋkuti puee.

³⁴Juuda yab bin kóò m-beelinee, ubɔ kaa làá ti pà patanti àá dipɔndi jiŋaakpaambi dal, iwiŋŋuŋfikaa nì uŋmapɔɔn jiŋaalib nì jiŋaalib bin pée kíǹee. Baa làá pà an patantib an yaa kíǹ iwiin ita bí jī jiŋaakpaan, àá bi yaa jíń jiŋaal iwiin ita boonee.

³⁵Ubɔ kaa cáá nsan iwiin gbanti poon kí bàlifì-bi yii bí pà àá kí páb́-bi isan iba poon.

³⁶«Bi ŋūǹ kí dāá fōō Juuda yab binib kutukub bita bí nīn bí ubɔti janjakitilin, ní kí nīn fòol̄ tipaal tibaantiil kii dibeel poon janjakitiŋ ŋin kíǹee.

³⁷Bi làá dāá dū bi-kansikin biba kí kàan̄ ubɔti timmu mun bi máń agun ki túee poon, nì dibeel poon ipaan in bɔti páb́ee pu. Bi làá dāá lēē binib gbanti kansikin bi-janjakpilib nì bi-kpilib, ní bí dāá nīn nóó bi-koobiliŋ, kii ubɔti nín lēē pu ki tīī Juudee yabee.

³⁸«Samaarii tiŋgbammu muta mun bi dūu kútì Juudee tiŋki puee làá dāá kpántí kitimbaantii nì Juudee tiŋki ní. Usaraaŋakpil taapu ní mu làá dāá nīn bí.

³⁹M dū Pitooleemayiisi tiŋki nì ntimu mun māntìi tú-kèe ki tīī Jeerusaleem Nimbɔtidiiku. Mimmee animbil ŋin bi làá nīn kāntí ntimu gbantinee làá tūtuǹ bí nīn cáa ŋáań saraabi.

⁴⁰Kí kūtèe, m làá nīn lèekī dibindi kamaa m-beel poon nimbiliŋ ŋin bí m-ceeyee jitɔmbi kutukub saalku kí tɔ̄ an tundi.

⁴¹Abin ŋin nìn jítèe, bi yaa nìn jíń animbil an kíǹee, bikàliŋkpilib nìn cáa tìì ní bí dūú ŋāŋkì kunimbɔtidii. Ŋyunti ŋubɔ poonee, baa nìn gíti ŋáań míǹ. Ama kɔŋkɔnnee, bi làá dū animbil gbanti kɔkɔ kí tīī bí dūú tɔ̄ kunimbɔtidii poon tuuŋŋi.

⁴²Kí kūtèe, dibindi kamaayee, bi nìn lèekī animbil jitɔmbi kutukub biŋmoo kunimbɔtidii nimbidakaau poon. An kaa ti làá ŋá míǹ, di sá yii bisaraaŋaliibi di yì animbil gbanti kí nīn cáa tūǹ kunimbɔtidii poon tuuŋŋi.

⁴³«Biba nìn sáǹ ki kɔ́ Jeerusaleem Nimbɔtidiikun àá ki-timmun, kun puee baa pàn̄ ubɔti lampoou àá apɔɔn aba mun. Baa làá ti cúú-bi àá kí fōō bi-wanti tiba m-beelin.

⁴⁴Ubɔti dakaau poon nimbiliŋ ní bi làá lēē kí pà kunimbɔtidii mātam nì ku-ŋāŋkitam.

⁴⁵Dakaa gbanti poon nimbiliŋ ní bi làá lēē kí pà bin làá fàtīí mā Jeerusaleem guŋŋi, ní kí tíkiń adiin ŋin māntìi tú Jeerusaleemee ŋí pɔ̄ɔkì. Dakaa gbanti poon ní bi làá lēē animbil kí mā agun kí tū Juudee timmu mun kíǹee.»

⁴⁶Joonatan nì u-nibul nín gbìl̄ Deemeetriyusi pōoǹ-bi tiŋyee, baa nìn fōō ki kíí ní ki yíì. Bi téetí yii Deemeetriyusi nìn ŋá Isirayeel yab tikpitil tikpil, ní ki nīn dū u-pɔŋŋu ki nàn̄-bi kunaau.

⁴⁷Bi nìn lēē kí nīn bí Aleekisandir jandi, kun puee úǹ di sá upeepeekaa ki sòon̄ nì bi ŋgbansɔŋfi bɔti pu. Bi nìn bí u-jandi pú áli u-kúm dal.

⁴⁸Niinee ubɔti Aleekisandir kóoǹ dijanjakitikpaandi ki kpáfì, ní ki gāā u-janjanaapaal ki túĺ Deemeetriyusi.

⁴⁹Bibɔtiibi bilee nìn dūu gùl̄ kujaau pu, ama Aleekisandir janjaliibi nìn sáǹ. Deemeetriyusi nìn kùl̄ ki bīiǹ bi-boon ní ki pɔ́ɔkiǹ-bi.

⁵⁰U nìn jáń kujaau nì u-pɔŋŋu kɔkɔ áli diwinjeetil, ama bi nìn kūū-u ŋwiin gbanti.

⁵¹Niinee Aleekisandir tú ituun Eejipiti bɔtiu Pitooleemee Uŋmooŋmooti cee bí tùkù-u yii:

⁵²«M fātìi gítìń m-beel poon, ní ki kāl̀ m-naanjab beejal pu. M fōō dibeel, m jáń ki pɔ́ɔkiǹ Deemeetriyusi ki fātìi fōō ti-tiŋki.

⁵³Di sá yii m jáń nì Deemeetriyusi. Man nì m-janjaliibi jáń ki pɔ́ɔkiǹ u nì u-janjaliibi, ní ki fōō u-beejal.

⁵⁴Kɔŋkɔnnee, yàntī man nì si tí kpántí bibɔɔtiibi, á dū a-bisal kí pɔ̄-mi ḿ cáá. M làá nīn sá a-coo, ní ḿ tīī sii nì a-bisal tiwampɔkaal tin máaǹ-see.»

⁵⁵Ní ubɔti Pitooleemee kíí-u yii: «A nín fātìi gítìń a-naanjab tiŋkin, ki kāl̀ dibeejal puee, ŋwiin gbanti nìn sá ŋwiŋkpaan ní ki tīī-si!

⁵⁶M kíí kí ŋá kii a nín ŋmàn̄ kugbɔŋu poon puee. Ama á dāan̄ kí tūŋkiǹ-mi Pitooleemayiisi tiŋkin ní man nì si ń ká tɔb. M làá dū m-bisal kí tīī-si á cáá kii a nín bālifì puee.»

⁵⁷Pitooleemee nìn yōoǹ u-bisal Kileewoopatri ki yíkì Eejipiti ki nín cá. U nìn bāań Pitooleemayiisi abin 162 poon ní.

⁵⁸Ubɔti Aleekisandir nìn dɔ́miń ki túŋkì-u, ní úǹ dū u-bisal Kileewoopatri ki tīī-u ú cáá. Bi nìn ŋá tinimpucan jiŋaaliu Pitooleemayiisi tiŋkin. An nìn sá jiŋaakpaan ní kii an nín máaǹ bibɔtiibi puee.

⁵⁹Míǹ boonee ní ubɔti Aleekisandir ŋmàn̄ Joonatan kugbɔŋu yii ú dāan̄ bí ká tɔb.

⁶⁰Joonatan nìn lafun cūtì Pitooleemayiisi nì tinyookpaandi poon kí ká bibɔtiibi bilee. U nìn pú bibɔtiibi liitilee nì bi-bɔɔbi animbil nì sindaariya nì tiwampɔkaal tikpil. Tin u nìn ŋée nìn kɔ́-bi tiŋan pu.

⁶¹Niinee Isirayeel yab bin kaa tɔ́ Unimbɔti marab, ní kaa pée bí tibanee kpáfì kí jáǹ Joonatan. Bi nìn là kí kɔ̄kɔl̀-u ubɔti cee, ama ubɔti Aleekisandir kaa nìn pílifiǹ-bi gba.

⁶²Míǹ gba ní u nín tīī mara yii bí pèetī Joonatan wanti tin u pēēyee kí dū dijiŋaabɔkutil din máǹ cínciŋee kí pèen̄-u. Míǹ ní bi nìn ŋá.

⁶³Ubɔti nìn dū-u ki kāaǹ ki kɔ́ĺ u-ba, ní ki bí u-janjakpilib yii: «Yòom̄maan Joonatan kí cáá yìiǹ kitiŋ pɔ̀ti pu. Ní sòom̀maan báà ŋma ń gbìl̄ yii ubɔ kaa cáá nsan kí kɔ̄kɔl̀-u tiba pu, àá kí lì tin làá bīil̀ u-pɔbilee báà an yaa pée sá tiŋyee.»

⁶⁴Bin bíi kɔ́kɔĺ Joonataŋyee nìn ká yii tin bi báakèe yāntì u mɔ̄tìi ká tinyool. Bi nìn ká mun yii u pēē dijiŋaabɔkutil dimandi. Niinee ní bi sáǹ ki yàl̄.

⁶⁵Ubɔti nìn gíti tīī-u tinyool ki dū-u ki ŋá <Ubɔti bɔɔbi> bipeepeekaabi kansikin. Kí púntée, u nìn kāaǹ-u ujanjakpil nì gɔmina u-tiŋki pu.

⁶⁶Joonatan nìn fātìi gítìń Jeerusaleem tiŋkin nì ŋgbansɔŋfi nì dipɔɔpindi.

⁶⁷Abin 165 poonee ní Deemeetriyusi upeekaa jipɔɔn nyánní u-naanjab tiŋkin ki dɔ́miń.

⁶⁸Ubɔti Aleekisandir nín gbìl̄ mimmee ní u-pɔbil bíil̀, ní u fātìi nín gítiń Antiyɔɔsi.

⁶⁹Deemeetriyusi nìn kāaǹ Apoolooniyuusi Siirii Ukpaan tiŋki pu gɔmina. Úǹ nìn kóoǹ dijanjakitikpaandi ki kpáfì, ní ki gāā u-janjanaapaal Jaminiya caŋin. Míǹ boonee ní ki tú bi tùkū usaraaŋakpil Joonatan yii:

⁷⁰«A sá un baba di ŋūǹ kí já nì tee. Sii puee, binib bèel̄-mi ní ki sìí-mi. Ba pu ní a dàkà-ti a-pɔŋŋu ajoon pu ní?

⁷¹A yaa cáá dimákal a-janjaliibi puee, á kpákatiń ti-cee doo ditantakalin. Niinee, ti làá béé man nì si un pɔ̄ɔ̄yee. Di sá yii m cáá m-cee doo ajanjakiti ŋin nyánní kitiŋinee.

⁷²Bàlifì bí tùkù-si un ní m sée, kí béé bin mun tíkí-mee. Binib làá tùkù-si yii naa làá ŋmā kí yūĺ timbi nimbiin. Di sá yii bi jáń ki pɔ́ɔkiǹ ni-naanjab mili kɔkɔ pu dee nimbi ni-ba tiŋkin.

⁷³Aa làá ŋmā kí yūĺ bitanjakaliibi nì man janjaliibi nee nimbiin. Di sá yii ditantakal nee poonee, laaba kaa bí ní báĺ, itaŋkpalɔkɔ kpáaa, ataŋkpee mun kpá.»

⁷⁴Joonatan nín gbìl̄ Apoolooniyuusi nyɔɔbuŋŋi gbantee, ní waa ti nyí tin poon u bée. Niinee ní u yōoǹ binib kutukub saalaa ní ki yíkì Jeerusaleem. U-naal Siimɔn nìn yōoǹ bijanjaliibi ki cūtìi kútì u-pu kí tūtuǹ-u.

⁷⁵Bi nìn gāā bi-janjanaapaal Joopee tiŋki nyɔkɔpu. Kitiŋee nib nìn dū bi-punyɔmmu ki pīiǹ ki kpàl̄. Di sá yii Apoolooniyuusi janjaliibi nìn bí niin. Niinee Isirayeel yab kíĺ ki bíi jáà nì kitiŋee.

⁷⁶Tifaandi nìn cúú kitiŋee yab, ní bi pīitì mpunyɔmu ní Joonatan kɔ́ ki fōō-kì.

⁷⁷Apoolooniyuusi nìn gbìl̄ tin jítèe. Niinee ní u yōoǹ bitanjakaliibi kutuku bita, nì bijanjaliibi tikpil. Bi nìn kíĺ Asidoodi saŋŋu ki ŋá kii bi làá còom̀ kí pùntī kitiŋee. Ama ní ki dūu túĺ ditantakalin, di sá yii u-tanjakaliibi nìn náaǹ ní u nìn cáá bi-pu dimákal.

⁷⁸Joonatan nìn jìn̄ u-boon Asidoodi watil pú, ní ajanjakiti alee dūu sìkī.

⁷⁹Apoolooniyuusi nìn dū bitanjakaliibi kutuku ki bál̀ Isirayeel yab boon pú.

⁸⁰Kpalaayee Joonatan ká yii bijanjaliibi bí bi-boon pú ki jáà nì bi. Bitanjakaliibi nìn māntìi tú u-janjakitil. Bi nìn kíĺ ki tòó Isirayeel yab ipiin ki yōoǹ kutaafaau áli kujoou.

⁸¹Joonatan nìn ká dipɔbil kaa pú mpaan kii u nín nìn tīī-bi mara puee. Ŋyunti gbantee, binannanliibi mun taamui gīī.

⁸²Niinee ní Siimɔn cáań u-janjaliibi ki dūu nyáń bijanjaliibi bin còom̄ee pu ŋyunti ŋun ní bitanjakaliibi kaa ti cáá mpɔnee. Siimɔn nìn nàn̄ binannanliibi kunaau, ní bíǹ sáǹ.

⁸³Bitanjakaliibi nìn kíǹ ki sáń ditantakalin lìbiti libiti. Bi nìn dūu túĺ Asidoodi watil pú ki cūtìi kɔ́ bi-waal Daagɔn diikun.

⁸⁴Joonatan nìn fúkúl̀ binannanliibi gaajawanti, ní ki tūū Asidoodi nì ntimu mun māntì ki tú-kèe ŋŋmi. Bi nìn tūū diwaal Daagɔn diiku ŋŋmi, ki kpáaǹ binib bin sáǹ ki kɔ́ ku-nee.

⁸⁵Binib bin nìn kpíì kujaaunee nì bin ŋŋmi wùn̄ee nìn nyáń kii binib kutukub binii nyɔkɔm ní.

⁸⁶Joonatan yíkì niinee ní ki cūtìi gāā u-janjanaapaal Asikeelɔn tiŋki nyɔkɔpu. Kitiŋee nib nìn nyáń ki fōō-u nì tinyool tikpil.

⁸⁷Míǹ boonee ní u nì u-janjaliibi nín gítiń Jeerusaleem, ki túnní tigaajawan tin bi jáń ki fōońee tikpil.

⁸⁸Ubɔti Aleekisandir nín gbìl̄ tin jítèe, u nìn gíti tīī Joonatan tinyool tikpil.

⁸⁹U nìn pú-u sindaariya bɔmbil din bi cáa pāantí tigbigbipati puee. Bi yaa làá nīn pɔ̄ ubɔti baabi tiwanee, kun bi nìn pūǹ-bee dee. U nìn dū Eekrɔn tiŋki nì ntimbilimu mun bí ki-taapuee ki pú-u.